Psikodinamik Destekleyici Psikoterapi Eğitimi

PSİKODİNAMİK DESTEKLEYİCİ PSİKOTERAPİ (PDP) EĞİTİMİ
BİLGİLENDİRME BROŞÜRÜ

S. Freud için psikanaliz, “Telkinin bakırıyla değeri düşürülebilecek saf altın”dı. Çünkü Freud, telkin, tavsiye, cesaretlendirme gibi destekleyici nitelikteki teknikleri, yönteminden arındırarak psikanalizi kurmuştu. Bu teknikleri psikanalizde kullanmak, onun saflığını bozup, arınmak istediği hipnoterapiye yakınlaştırarak değerini düşürebilirdi. Özellikle psikanalizin kuruluş döneminde, bu yöntemin bilim dışı diğer ruhsal tedavilerden farklılığını, özgünlüğünü vurgulamak, “saf” bir kimlik oluşturmak Freud için çok önemliydi. S.Freud, psikanaliz, etkinliği ve bilimselliği uluslararası tıp çevrelerince de kabul görmüş bir yöntem haline geldikten sonra, psikanalizin kuruluş dönemindeki katı tutumunu yumuşattı. Amatör Psikanalizi (1926) ve Psikanalitik Tedavide yeni Yollar (1919) adlı eserlerinde sırasıyla şunları yazacaktı.“…Yaşam koşulları bizi daha üst toplumsal sınıfa mensup, hekimlerini kendileri seçmeye alışmış kişilerle çalışmaya zorlamaktadır…Şimdilik nevrozlarından dolayı acı çeken bir çok kişiye yardım edememe durumundayız“. Daha geniş kitlelerin taleplerini karşılama hedefimizi gerçekleştirmek için “tekniğimizi de yeni koşullara adapte etme göreviyle karşı karşıya kalacağız… Terapimizin geniş kitlelere uygulanması, bizi psikanalizin saf altınına doğrudan telkinin bakırından karıştırmaya itebilir”.Bu çerçevede, psikodinamik psikoterapilerin geliştirilip yaygınlaştırılmasının, psikoterapi alanında çalışanlara Freud’un vasiyeti olduğunu söylenebiliriz.

Söz konusu “saf” kalma kaygısı günümüzde de psikanaliz çevrelerinde etkisini sürdürse de “altın”ın karatını düşüren fakat gereklilikleri de tartışmasız kabul edilen, psikanalizden köken almış psikanalitik ve destekleyici psikoterapiler yaygın olarak uygulanmakta. Destekleyici psikoterapi, günümüzde en yaygın uygulanan bireysel psikoterapi türüdür. Amerika Birleşik Devletleri’nde “Mezuniyet Öncesi Tıp Eğitimi Yeterlilik Kurulu” tarafından tüm psikiyatri uzmanlık öğrencileri için yeterliliği zorunlu kılınan üç psikoterapi alanından (Uzun Süreli Psikodinamik Psikoterapi, Destekleyici Psikoterapi ve Bilişsel Davranışçı Terapi) biridir.

Psikoterapi terimi, akademik olarak, psikanaliz ve diğer ruhsal tedavi yaklaşımlarının üst başlığı olarak kullanılmaktadır. Ancak psikanalitik literatürde psikanaliz, psikoterapiler kategorisinin dışında konumlandırılır. Psikanaliz dışındaki psikoterapötik yaklaşımların “psikoterapi” başlığı altında toplanması, yani psikanaliz - psikoterapi ayrımı, psikanalizin “saf” kalma kaygısının terminolojik bir yansımasıdır. Psikanaliz olmayan ancak psikanalizden köken alan kuramlara dayanan psikanalitik ve destekleyici psikoterapiler, “psikodinamik psikoterapiler” olarak tanımlanırlar.

Klasik psikanaliz, nevrotik kişilik örgütlenmesi olan hastalara uygulanabilen bir yöntem olduğu için, 1950’lere kadar, klasik aktarım nevrozlarından daha ağır psikopatoloji gösteren ancak psikotik de olmayan vakalar, “analiz edilemez” (not analyzable) olarak nitelendiriliyor ve psikanaliz uygulanmıyordu. Psikanalizin endikasyon alanındaki bu sınırlılık, psikanalitik yönelimli psikoterapi ve destekleyici psikoterapinin geliştirilmesinin en önemli itici gücü oldu. Psikanaliz ve ondan köken alan psikodinamik psikoterapilerden oluşan yaklaşımlar, nevrozdan sınır kişilik örgütlenmesine, oradan psikoza farklı psikopatoloji düzeylerindeki hastalara uygun tedavi seçenekleri sunabilmesiyle, psikanalizin endikasyon sınırlılığını aşmayı başardılar. Psikodinamik psikoterapiler, hastanın/danışanın gereksinimleri dikkate alınarak; destekleyici, destekleyici-psikanalitik, psikanalitik-destekleyici veya psikanalitik bir yelpaze içinde uygulanmaktadır. Bu nedenle psikodinamik psikoterapilerin çok geniş bir endikasyon alanları vardır.

PDP, psikodinamik tanısal değerlendirmeyi gerektiren, terapistin girişimlerinin planlı ve özgül bir hedefi başarmaya yönelik olarak tasarlandığı, psikodinamik temellere dayalı ancak hastanın ihtiyaçlarını dikkate alarak, kullandığı müdahale araçları açısından eklektik olabilen bir psikoterapi yaklaşımıdır. PDP, bir psikodinamik psikoterapi türü veya psikanalitik düşünmeyi gerektiren bir psikoterapidir. Bu nedenle, her biri bir akademik yıl süren üç modülden oluşan PDP eğitim programında, psikanalitik kuram ve okullar, metapsikoloji ve psikodinamik psikoterapinin temel teknik ve kavramlarına yer verilecektir. Ayrıca her psikoterapi yaklaşımının öğrenilmesinde temel unsur olan psikoterapi uygulaması ve bu uygulamanın grup içinde süpervizyonu, eğitimin önemli bir parçasıdır. İlk iki modülü başarıyla bitiren ve ülkemizde geçerli olan yasal, etik düzenlemeler çerçevesinde hasta/danışan görme, terapi uygulama yetkisi olan katılımcılar tedavisini üstlendikleri vakaları grup süpervizyonuna getirebilirler. Süpervizyon modülü katılımcıların her birinin bireysel vaka süpervizyonu almasını hedefleyen bir etkinlik değildir. Katılımcılar, kendi hasta/danışanlarını sunmasalar da, diğer grup üyelerince sunulan seçilmiş vakaların süpervizyon süreçlerine katılmaları istenir.



Prof. Dr. Cem Kaptanoğlu

Cem Kaptanoğlu, İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi 1983 yılı mezunu. 1991 yılında psikiyatri uzmanı oldu. 1992-2017 yılları arasında ESOGÜ Tıp Fakültesi’nde öğretim üyesi olarak çalıştı. Bu dönemde, anabilim dalı başkanlığı, kapalı servis konsültanlığı ve psikodinamik psikoterapi asistan eğitimi gibi görevleri yürüttü. Klinik psikiyatri, anksiyete ve ruhsal travma ile ilişkili ruhsal rahatsızlıklar, psikodinamik psikoterapiler, kültür-psikanaliz ve politik psikoloji alanlarında çalışmalar yaptı. “Bu Suça Ortak olmayacağız” başlıklı barış bildirisi imzacısı olduğu için 7 Şubat 2017 tarihinde çalıştığı üniversite ile ilişiği kesildi. Türk Tabipleri Birliği Yüksek Onur Kurulu üyesi olarak ve Türkiye Psikiyatri Derneği Merkez Onur Kurulu üyesi olarak çeşitli dönemlerde görev yaptı. Türkiye İnsan Hakları Vakfı kurucu üyesi. 1995 yılında Britanya’da Sheffield Üniversitesi Psikanalitik Çalışmalar Enstitüsünde kültür-psikanaliz alanında çalıştı. 2012-2020 yılları arasında Türkiye Psikiyatri Derneği Destekleyici Psikoterapi Çalışma Birimi genel koordinatörlüğü ve destekleyici psikoterapi eğiticiliği görevlerini yürüttü. 2019 yılında serbest psikiyatr-psikoterapist olarak çalışmaya başladı. 2020 – 2023 yılları arasında Ulm Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikosomatik Tıp ve Psikoterapi Kliniğinde misafir öğretim üyesi olarak mesleki çalışmalarına Almanya’da devam etti. Halen psikiyatr-psikoterapist ve psikodinamik psikoterapi eğiticisi olarak çalışmalarını sürdürmekte.

EĞİTİM PROGRAMI

MODÜL - I (120 saat)

  1. Giriş
    • Psikoterapiler yelpazesi: Destekleyici, psikanalitik psikoterapiler ve psikanaliz
  2. Psikanalitik Düşünce (okullar, kuramlar)
    • Sigmund Freud ve Psikanalizin Kuruluşu
      S. Freud’un temel eserleri kronolojik sırayla Freud-sonrası yorumlar da dikkate alınarak gözden geçirilecektir.
    • Nesne İlişkileri Kuramı
      Melanie Klein, Donald W. Winnicott, Wilfred Bion
    • Ego Psikolojisi
      Anna Freud, Heinz Hartman
    • Ego Psikolojik Nesne İlişkileri Kuramı
      Otto Kernberg
    • Bağlanma Kuramı
      John Bowlby, Peter Fonagy
    • Kendilik Psikolojisi
      Heinz Kohut
    • Lacancı kuram
      Jacques Lacan

MODÜL - II (120 saat)

  1. Psikodinamik Ruhsal Tanı
  2. Psikodinamik Vaka Formülasyonu
  3. Psikodinamik Psikoterapiler Teknik (temel ilkeler, kavramlar ve müdahale yötemleri)
  4. Uzun Süreli Psikodinamik Psikoterapi
  5. Destekleyici Psikoterapi

MODÜL - III (120 saat)

Grup Süpervizyonu
  • Ayda bir kez olmak üzere dokuz (9) hafta sonu yapılacaktır. Online olarak yapılacak grup süpervizyonu çalışmasında, hasta/danışan görme, terapi uygulama yetkisi olan ruh sağlığı çalışanlarının gruba getirdiği vakalar ele alınacaktır.
  • Her bir hafta sonu oturumunda, gruba getirilecek en çok 5-8 vaka tartışılabilecektir. Süpervizyon modülünde terapist adaylarının bireysel süpervizyon almaları hedeflenmez. Sunulan vakalar üzerinde yapılan çalışmalara katılmaları, gözlemlemeleri amaçlanır. Vakalar, tüm grubun eğitimine olası katkıları, yeni veya takip edilen (progres) vakalar olmaları, psikopatolojik çeşitlilik dikkate alınarak seçilecektir. Bu nedenle eğitim tarihinden bir süre önce, kısa bir bilgi notuyla vakaların eğiticiye bildirilmeleri istenir.


EĞİTİME KATILIM KOŞULLARI ve GENEL ÇERÇEVE

  • Psikodinamik destekleyici psikoterapi eğitimine katılacak kişilerde, eğitim ve mesleki formasyon açısından şu koşullar aranacaktır: Klinik psikolog, uzman psikolog, psikolog, psikoloji lisans denkliği olan veya klinik psikoloji yüksek lisansı olan PDR mezunu, erişkin psikiyatrisi, çocuk ve ergen psikiyatrisi uzmanı veya uzmanlık öğrencisi olmak.
  • Başvuruların değerlendirilmesinde, çocuk, erişkin psikiyatri uzmanları, asistanları ve psikologlar farklı gruplar olarak ele alınır ve her bir gruba başvuru sayısıyla orantılı kontenjan ayrılır. Eğitime katılacaklar listesi hazırlanırken; daha önce eğitime başvurup katılamamış olmak, eğitim için ön kayıt yaptırmış olmak, klinik deneyim (kıdem), psikiyatri, psikoloji alanında eğitici olmak, psikoterapi alanında eğitim almış olmak, kurumlar- bölgeler arası denge, ve başvuru sırası gibi nesnel veriler dikkate alınmaktadır. Erişkin psikiyatrisi ve çocuk ergen psikiyatrisi uzman ve asistanları için mesleki kıdemleri, Psikologlar için klinik psikolog olmak ve yüksek lisans yapmış olmaları olumlu bir unsur olarak değerlendirilecektir.
  • Destekleyici Psikoterapi eğitim programı, aşağıda ayrıntılı olarak belirtildiği gibi 120 saat kuramsal, 120 saat psikoterapötik teknikler ve 120 saat grup süpervizyonu olmak üzere 360 saattir ve üç akademik yıl sürecektir. DP eğitimi düzenleyicileri gerekli gördüğü takdirde, öğrencilerle paylaşarak eğitim programının sıklık, süre, takvim ve içeriğinde genel çerçeveyi bozmamak kaydıyla bazı değişiklikler yapabilir.
  • Eğitim programında devam mecburiyeti vardır. Eğitime %25 (2 hafta sonu/sekiz yarım gün) oranında mazeretsiz olarak katılmayanlar devamsız olarak kabul edilirler. Katılımcıların mazeret belirtmek koşuluyla en fazla %25 devamsızlık hakları vardır. Katılmadıkları ders veya uygulamalarla ilgili telafi çalışması yapmaları istenir.
  • Katılımcıların, aşağıdaki “Destekleyici Psikoterapi Eğitiminin Hedefleri” başlığında belirtilen bilgi, beceri ve tutumları kazanma konusunda çaba göstermeleri önemlidir. Her öğrenci bu hedefler konusundaki motivasyonu ve dönem ödevi çerçevesinde değerlendirilecektir.
  • Katılımcıların, eğitim programı çerçevesinde okumaları önerilen temel metinleri okuma konusunda gönüllü olmaları beklenir.
  • Her modülün sonunda, katılımcılara, yazılı dönem ödevi verilecektir. Ödev bitirilen modülde öğrenilenlerin tatil döneminde pekiştirilmesini amaçlar, yapılması, bir üst modüle geçmek için zorunlu bir koşul değildir.
  • Eğiticiler: Eğitim programının eğitici olarak birincil sorumlusu Prof. Dr. Cem Kaptanoğlu’dur. Gerekli olması durumunda, bazı dersler Türkiye Psikiyatri Derneği destekleyici psikoterapi eğiticisi olan terapistler tarafından verilebilir.
  • Eğitim genellikle ayda bir kez olmak üzere Cumartesi ve Pazar günleri 1000 ~ 1700 saatleri arasında yapılacaktır, çalışmanın akışına bağlı olarak bir ek ders yapılarak bitiş saati 1800’a uzatılabilir.
  • Son Başvuru Tarihi: 01 Ağustos 2025
  • Ücret:
    • Eğitim bedeli Mayıs 2025 tarihinde ilan edilecektir.
    • Eğitim başladıktan sonra eğitimden ayrılanların o dönem için ödedikleri eğitim ücreti iade edilmez. Eğitim ücretini ödemiş olan fakat eğitimin başlama tarihinden önce eğitimden ayrılmak istediğini bildirenlere yaptıkları ödeme iade edilir.
    • Eğitim ücreti, her akademik yıl başında, yıllık memur maaş artışı oranı dikkate alınarak yeniden düzenlenir.
  • Eğitim Tarihleri:
    • Eğitimin I. Modülü Eylül ayında başlayacak ve ayda bir olmak üzere dokuz hafta sonu yapılacaktır. Eğitim tarihleri kayıtlar tamamlandıktan sonra bildirilecektir.
  • Eğitim Yeri:
    • Eğitim, Zoom altyapısı kullanılarak kendi platformumuz üzerinden online / çevrimiçi yapılacaktır.


EĞİTİM-ÖĞRETİM HEDEFLERİ

Bilgi Hedefleri

  1. Psikanalitik kuramın temel kavramlarını, başlıca psikanaliz okullarını ve psikanalitik düşüncenin önemli metinlerini tanımak.
  2. Psikodinamik psikoterapiler yelpazesini tanımak. Destekleyici uçla, psikanalitik (açıklayıcı) uç arasındaki alanda kalan destekleyici-açıklayıcı, açıklayıcı-destekleyici modellerin gerektirdiği psikodinamik müdahale araçlarını bilmek.
  3. Psikanalitik/Psikodinamik psikoterapilerin temel kavram ve tekniklerini, indikasyonlarını kavramak.
  4. Bilinçdışı, savunma mekanizmaları, serbest çağrışım, direnç, aktarım, karşı aktarım, yorum, eksik yorum, derinlemesine çalışma gibi psikodinamik kavramları bilmek.
  5. Belirti, davranış ve motivasyonların, psikanalitik açıdan, göründüklerinden farklı, çoğul, karmaşık, örtük anlamları (çok katmanlı) olduklarını kavramak.
  6. Destekleyici psikoterapinin temel amacının, hastanın benlik saygısının sürdürülmesi veya geliştirilmesi, belirtilerin yinelemesinin önlenmesi veya en aza indirilmesi ve hastanın/danışanın uyum kapasitesinin en yüksek düzeye çıkarılması olduğunu kavramak.
  7. Hasta-terapist ilişkisinin, özellikle pozitif aktarım anlamında DP’de çok önemli olduğu bilgisini kavramak ve aktarım yönetimi tekniklerini bilmek.
  8. Destekleyici psikoterapinin indikasyon ve kontrendikasyonlarını bilmek.
  9. Sürekli eğitimin, destekleyici psikoterapide beceri gelişimi için önemini kavramak.

Beceri Hedefleri

  1. Hastanın/danışanın psikoterapiler yelpazesinde yer alan hangi psikoterapiye uygun olduğunun ayrımını yapabilmek.
  2. Destekleyici ve psikanalitik (açıklayıcı) müdahale araçlarını, hastanın psikodinamik tanı ve formülasyonu çerçevesinde seçmek ve kullanabilmek.
  3. Terapötik iş birliği kurup sürdürebilmek.
  4. Hastayla/danışanla birlikte tedavi hedeflerini belirleyebilmek.
  5. Hastanın/danışanın psikodinamik formülasyonunu yapabilmek, psikanalitik/psikodinamik olarak ruhsal tanısını koyabilmek veya kişilik örgütlenmesini belirleyebilmek.
  6. Hastayla/danışanla doğrudan ve empatik bir tarzda etkileşebilmeyi, aktif dinlemeyi öğrenmek.
  7. Hastayla/danışanla karşılıklı etkileşim içinde gerektiğinde geri bildirimde ve tavsiyede bulunabilmek.
  8. Tavsiye, psiko-eğitim, övgü, normalizasyon, cesaretlendirme vb. destekleyici müdahale tekniklerini yerinde ve zamanında kullanabilmek.
  9. Açıklık getirme (netleştirme), yüzleştirme, derinlemesine çalışma, yorum-eksik yorum gibi psikanalitik (açıklayıcı) müdahale tekniklerini yerinde ve zamanında kullanabilmek.
  10. Hastanın/danışanın sorunlarını anlamak amacıyla, geçmiş deneyimlerini, sosyokültürel etkilenimlerini, ilişki kuruş kalıplarını, baş etme mekanizmalarını, korkularını, travma ve kayıplarını, umut ve beklentilerini, hastayla iş birliği içinde araştırabilmek.
  11. Hastanın/danışanın getirdiği ruhsal malzemeyi, psikodinamik kavrayışla anlamlandırmak ve terapötik öykü/yapım oluşturabilmek. Terapötik öykü temelinde terapötik konumda kalarak hastanın/danışanın mentalizasyon kapasitesini, içgörü düzeyini arttırabilmek.
  12. Kendisinin ve hastanın/danışanın duygulanımlarını tanıyabilmek ve anlamlandırabilmek.
  13. Aktarım ve karşı aktarımı tanıyabilmek, yorumlayabilmek ve yönetebilmek.
  14. Hastanın/danışanın tehlikeli ve zarar verici davranışlarını iş birliği içinde ele alabilmek.
  15. Belirtileri hafifletmek, moral vermek, uyumu arttırmak ve yinelemeyi önlemek için hastanın/danışanın kendine olan güvenini güçlendirip tazeleyebilmek.
  16. Hastanın/danışanın iyilik halini arttıracak hedefleri başarmasını sağlayacak yeteneklerini tanımak, desteklemek ve geliştirebilmek.
  17. Hastaya/danışana, duygu düzenlemesi, düşünce bozukluğu ve gerçeği değerlendirme bozuklukları gibi sorunlarıyla mücadele edebilmesi için gerekli stratejileri sunabilmek.
  18. Hastanın/danışanın psikiyatrik durumu, tedavisi ve uyumuyla bağlantılı olarak, güncel, geçerli sosyal yardım sistemlerine ve sosyokültürel konulara duyarlı bir şekilde eğitim verebilmek, tavsiyede bulunabilmek.
  19. Kronik hastalığı olan hastaların takibinde, hastanın uyum becerilerine, ilişkilerine, moraline ve potansiyel kaygı ve endişe kaynaklarına dikkat etmenin gerekliliğini bilmek.

Tutum Hedefleri

  1. Empatik, saygılı, meraklı, açık, önyargısız olmalı, iş birliği yapabilmeli, ikilemlerle baş edebilmeli ve bir tedavi yöntemi olarak psikodinamik destekleyici psikoterapinin etkinliğine güvenmelidir.
  2. Terapötik ilişkide ortaya çıkabilecek sosyokültürel, sosyoekonomik, ırksal, etnik, toplumsal cinsiyet, cinsel yönelim, politik ve eğitim gibi konularda evrensel insan hakları ve demokratik ilkeler çerçevesinde duyarlı olmalıdır.
  3. Ruh sağlığı alanındaki ulusal ve uluslararası meslek örgütlerince (ulusal ve uluslararası psikiyatri, psikoloji, psikolojik danışmanlık ve rehberlik, sosyal hizmet uzmanları vb. dernek ve birlikler) benimsenmiş etik bildirge ve sözleşmelerden haberdar olmalı ve mesleki uygulamalarına bu farkındalığı yansıtabilmelidir.
  4. Yerleşik etik ilkeler çerçevesinde seansın ses ve video kayıtlarının alınmasına veya tedavi seansının doğrudan gözlemlenmesine, seansa ait notlarını grupla paylaşmaya (kapalı-güvenli PDP Eğitimi internet grubu da dahil) açık olmalıdır.

Ayrıntılı bilgi ve sorularınız için destekleyicipsikoterapi.dp@gmail.com adresine yazınız.

Teşekkür ederiz.
Uzm. Psk. Nergiz Özdemir Eke
Uzman Psikolog, Eğitim Koordinatörü

Bu bağlantıya tıklayarak başvuru yapabilirsiniz.